Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2030 yılında insan ölümlerinin birinci nedeni kanser olacak. 2030 yılında kansere yakalanan insan sayısı 24 milyon, kanser nedeniyle ölen insan sayısı 17 milyon, kanserle yaşayan insan sayısını ise 75 milyon olarak öngörülüyor.

Geçmiş verilere bakıldığında kanser sıklığında yüzde 100 artış bekleniyor. Bu artıştan en çok etkilenecek ülkeler ise ne yazık ki ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkeler. Hem kanser sıklığının artması hem de tanı konulduğundaki evrenin ileri evre olması kanser ile savaşın çok ciddi olduğunu gösteriyor. Erkeklerde akciğer ve prostat, kadınlarda akciğer ve meme kanseri en sık görülen kanserler arasında ilk sıraları paylaşıyor.

Sigara kullanımının artması, dünya nüfusunun yaşlanması, obezitenin artması, çevre koşullarının kötüleşmesi, bulaşıcı hastalıkların önlenememesi, sosyo- ekonomik nedenler ve koruyucu tıbbın yeteri kadar uygulanamaması kanser vakalarında artışa neden oluyor.

Suadiye Memorial Tıp Merkezi Dahiliye Bölümü’nden Uz. Dr. İsmail Yağız, ülke çapında çeşitli etkinliklerin düzenlendiği 1-7 Nisan Kanser Haftası’nda, kanser riskini azaltacak 10 basit öneriyi şöyle sıraladı:

1. Sigarayı bırakın

Sadece sigarayı bırakarak yaşamınıza 10 yıl katabilirsiniz. Bu yıl kendiniz için bir adım atın, sigarayı bırakmak için çaba gösterin profesyonel bir yardım alın ve dumansız bir hava sahası yaratın.

En büyük kanserojen madde olan sigarayı bırakın. Pasif sigara içiciliğinden kurtulun. Sigara içen biriyle yaşamak ve sigara dumanına maruz kalmak akciğer kanseri riskinizi yüzde 30’a varan oranlarda artırmaktadır. Yapılan araştırmalar sadece akciğer kanserinin değil; meme, baş-boyun kanserleri ile özellikle çocuklukta görülen beyin ve kan kanserlerinin de pasif sigara içiciliği ile ilişkili olabileceğini ortaya çıkartmaktadır.

2. Sağlık taramanızı aksatmayın

Yıllık check-up programlarınızı ertelemeyin. Kadın ve erkeğe yönelik tarama testlerinizi mutlaka yaptırın. Unutmayın ki; bazı kanser türleri erken saptandığında yüzde 90 ve üzerinde tamamen yok edilebilmektedir. Ailesinde kanser öyküsü olan, belli bir yaşın üstünde ve ek hastalıkları olan bireylerin belirlenerek daha titiz incelemelerin yapılması gerekmektedir.

Erken Teşhis İçin…

Kanser hastalıklarında erken teşhis çok önemlidir. Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde kanser tanısı alındığında genelde ileri evrede olmaktadır. Kanser araştırma grupları bir takım tarama testlerinin erken tanıda etkili olduğu görüşünü savunmaktadır. Bu tarama testleri şöyle sıralanabilir:

Erkekler

Kalın bağırsak kanseri taraması için;
Kolonoskopi: 50 yaş ve üzerinde mutlaka yapılmalı ve her 10 yılda bir tekrarlanmalı.
Gaitada Gizli Kan testi: Her yıl
Sigmoidoskopi: Her beş yılda bir
Prostat kanser taraması için;
Prostat Spesifik Antijen(PSA): Her yıl

Kadınlar
Meme kanser taraması için;
Mamografi: 40 yaş ve üzerinde her yıl
Doktor kontrolünde meme muayenesi: 20 ile 40 yaşları arasında her üç yılda bir, 40 yaşından sonra her yıl
Kendi kendine meme muayenesi: 20 yaşından sonra her ay periyotlar halinde

Rahim ağzı kanseri için;
PAP testi: 21 yaşından sonra her yıl
Kadın doğum muayenesi: 18 ile 40 yaş arasında 1-3 yıl aralıklarla, 40 yaş sonrası her yıl

Kalın bağırsak kanseri taraması için
Kolonoskopi: 50 yaş ve üzerinde mutlaka, her 10 yılda bir tekrar
Gaitada Gizli Kan testi: Her yıl
Sigmoidoskopi: Her beş senede bir
Koruyucu aşılarınızı olun. Hepatit ve Human Papilloma Virus aşıları ilerde kanser gelişme riskini azaltmaktadır.

3. Fazla kilolardan kurtulun

Fazla kilo rahim, kolon, meme yemek borusu ve böbrek kanseri riskini artırmaktadır. Yüzde 10 kilo kaybı ise kişiyi yüzde 50’lere varan oranda kanser gelişiminden korumaktadır. Akdeniz tipi diyet giderek sağlıklı bir diyet olduğunu kanıtlamaktadır. Zeytinyağı, bol yeşil gıdalar taze ve işlemden geçirilmemiş ürünler, bol lifli beslenme her tip kanser riskini azaltmaktadır. Kırmızı şarabın anti oksidan ve anti kanserojen özellikleri belirtilmektedir. Yüksek kalorili, yağ içeriği zengin lif içeriği düşük beslenme, özellikle mide bağırsak kanserleri açısından risk oluşturmaktadır.

4. Aktif olun

Kanserden korunmanın en iyi yollarından biri de aktif bir yaşam tarzıdır. Günde 10 bin adım felsefesi hareketli bir yaşam için önerilmektedir. Orta şiddette 30 dakika 5 gün boyunca yapılan egzersizle ciddi anlamda kanser koruması sağlanmaktadır.

5. Yeşil gıdaları artırın

Yapılan çalışmalar haftada 3 veya 4 kez salata yenmesinin sigaraya bağlı akciğer kanseri riskini azalttığını göstermektedir. Çünkü yeşil sebzelerde hücre tamirinde görev alan anti oksidan moleküller bol miktarda bulunmaktadır.

6.Alkol alımını azaltın

Fazla alkol alımı karaciğer ve kolon kanseri riskini artırmaktadır. Ölçü olarak erkeklerde 2 kadeh bayanlarda 1 kadeh kırmızı şarap tercih edinebilinir.

7.Yiyeceklerinizi renklendirin

Son yıllarda yapılan bir çalışma sebzelere ve meyvelere kırmızı, mor ve mavi rengini veren antosiyaninlerin kolon kanserinin gelişimini azalttığını öngörmektedir..

8. Beyaz ete yönelin

Kırmızı et, içerdiği yüksek yağ oranıyla damar sertliği ve birçok kronik hastalığa neden olmaktadır. Beyaz et tüketimi sağlıklı bir tercihtir. Yüksek hayvansal yağ tüketimi kanser gelişimine neden olmaktadır.

9. Güneş ışığından korunun

Cilt kanseri en sık görülen ama bunun yanında en sık önlenebilen kanser türleri arasındadır. Güneş ışığı içerdiği ultraviyole ışınlarla cilde zararlı olduğundan mutlaka çok güneş alan bölglerin özellikle baş boyun bölgesinin mutlaka ciddi şekilde korunması gereklidir. Güneş koruyucu kremler, gözlükler, şapkalar kullanarak güneşin UV ışınlarından korunun.

10. Emzirin

Bütün anne adaylarına! Bebeğinizi ne kadar uzun süre emzirirseniz o kadar daha az meme kanserine yakalanırsınız.